FLAŞ HABER

Efsane 80 yaşında!

23 Ekim 2020 Cuma 19:36

Dünya futbolunun mirası Pele 80 yaşında! Brezilya’nın ulusal hazinesi: Siyah İnci! Kaç yaşında olursanız olun veya kimi izleyerek büyüdüğünüz önemli değil, tüm zamanların en iyi futbolcusunun kim olduğu tartışmasında uzun süredir adını zirveye yazdıran bir adam var: Pele.

Efsane 80 yaşında!
17 yaşında Dünya Kupası zaferi yaşayan, 1282 gollü kariyeriyle yarım yüzyıldan fazladır futbolun efsanesi kabul edilen Pele -asıl adı Edson Arantes do Nascimento- bugün 80. yaşına girdi.

Modern futbolda “Messi mi, Ronaldo mu?” kıyaslamaları yapılsa da, futbol tarihi söz konusu olduğunda bu sorunun orijinali “Pele mi, Maradona mı?” şeklinde sorulur. Avrupa’da hiç futbol oynamamış olması bir bakıma kendi tercihi, diğer açıdan da Brezilya hükümetinin kendisini ‘ulusal hazine’ ilan etmesiyle ülke yasağına dayanıyordu.

Ancak onun Avrupa’da oynamamış olması, futbol tarihine kattıklarını yok edemez. Henüz 15 yaşındayken Santos formasıyla başlayan 21 yıllık futbol kariyerine 3 Dünya Kupası şampiyonluğu (1958, 1962, 1970) ve 1000’den fazla gol sığdıran Pele kesinlikle krallık tacını takmayı hak ediyor.

Pele ile birlikte yüzlerce maç oynayan ve Santos’un tüm zamanların en iyi ikinci golcüsü olan Pepe, “Modern futbolda harika futbolcular gördük. Messi, Ronaldo, geçmişte Maradona. Ancak Pele eşdeğerinde kimse olmadı” sözleriyle eski takım arkadaşını anlatıyor.

Ve Pele 80 yaşına geldiğinde, onun hikayesini saygıyla hatırlamak gerek. Nijerya’daki iç savaşı durduran, futbol sahasındaki oyununu geliştirmek için satranç oynamayı öğrenen, geometri dersleri alan ve takım arkadaşlarından da aynı özeni bekleyen ‘Siyah İnci’ futbol tarihinin en parlak ismi olarak hatıralarımızda sonsuza dek yaşayacak…

Avrupa’ya neden gitmedin sorusuna yanıtı:
“Annemin yaptığı pilavı ve fasulyeyi seviyordum. Ülkemde rahat ve mutlu hissediyordum. Annemle babam, evimden birkaç metre ötede oturuyordu. Hava her zaman 25 dereceydi ve sahil muhteşemdi.”

BABADAN OĞULA MİRAS
23 Ekim 1940’da Brezilya’nın Minas Gerais eyaletindeki Tres Coracoes’de doğdu. Dodinho ve Celeste çifti, ilk oğulları Edson’a tarihteki en büyük mucitlerden biri olan Thomas Edinson’un adını verdi. Ailesi ona “Dico” diye sesleniyordu ancak, Brezilyalı kaleci Bile’nin adını yanlış telaffuz ettiği için okulda “Pele” lakabını aldı.

Babası João Ramos do Nascimento (Dodinho), bir dönem Fluminense’de futbol oynadı ancak yaşadığı sakatlıklar nedeniyle alt liglere düştükten sonra kariyerinde beklenen patlamayı yapamadı. Her Brezilyalı çocuk gibi sokakta tanıştığı futbolda ilerlemesinin önündeki en büyük engel annesiydi.

Çünkü eşinin yaşadığı hayal kırıklığını oğlunun da yaşamasını istemiyordu. Ancak Santos’un yöneticisi Waldemar de Brito aileyi ikna edince 15 yaşında Santos’la sözleşme imzaladı ve Pele, yerel medya tarafından da geleceğin süper yıldızı olarak sunuldu.

1956’da ilk maçında Corinthians’a karşı oynadı, 1957’de A takımın vazgeçilmezi oldu ve 10 ay sonra Brezilya Milli Takımı’na çağırıldı.

“Bugüne kadar bir maçta beş kafa golü atan tanıdığım tek futbolcu olduğu için babamla gurur duyuyorum.”

10 YAŞINDA VERDİĞİ SÖZÜ 17 YAŞINDA TUTTU
Biraz geriye gidelim: Yıl 1950! Brezilya ve Uruguay Maracana’daki Dünya Kupası finalinde karşı karşıya geliyor. Pele’nin babası Dondinho ve arkadaşları maçı radyodan dinlerken Brezilya’nın 1-0 öne geçmesinin rahatlığıyla evden ayrılan Pele arkadaşlarıyla top oynamaya gidiyor.

Ancak eve döndüğündeki sahne karşısında büyük şok yaşıyor. Çünkü Brezilya 2-1 mağlup olmuş ve tarihteki ilk Dünya Kupası zaferi hayalleri suya düşmüştü.

“Eve döndüğümde şaşkına dönmüştüm. Babamın ağladığını ilk kez görmüştüm. Yıkılmıştı. Ona söz verdim. Bir senin için Dünya Kupası’nı kazanacağım.”

Daha önce pilot olmak isteyen Pele, futbolcu olmayı işte o gün kafasına koymuştu.

1957’de ilk milli maçına çıkan Pele, bir sonraki yıl İsveç’teki Dünya Kupası’nda boy gösterdi. Henüz 17 yaşındayken, Fransa’yı yarı finalde 5-2 yendikleri maçta attığı üç golle tüm gözleri üzerine çekti. Final karılaşmasında da ev sahibi İsveç’i aynı skorla yenen Brezilya, Pele’nin attığı iki golle kupayı müzesine götürmeyi başardı.

Pele kulüp bazındaki ilk şampiyonluğunu 1958 yılında Santos formasıyla Brezilya liginde yaşadı. Sezonu 58 gol atarak tamamlayan Pele’nin bu rekoru halen kırılabilmiş değil.

SANTOS’U DÜNYAYA TANITTI
Pele’yi keşfeden eski Brezilya forveti Waldemar de Brito, onu Santos’a getirdiğinde “dünyanın en iyi oyuncusu” sözleriyle tanıtmış ancak, bu sözü antrenör Luna tarafından kahkahalarla karşılanmıştı. Ta ki Luna, Pele’yi ilk antrenmanda görene kadar.

Hemen A takımla sahaya çıkan Pele, 1956’da transfer olduğu Santos’a 18 yıl boyunca 24 şampiyonluk yaşattı. İki Copa Libertadores, Kıtalararası Kupa olmak üzere birçok zafer tadan Santos, Pele sayesinde Avrupa’da futbol turlarına çıkarak 1970’lerde 20 milyon dolar üzerinde gelir elde etti.

Inter, Juventus, Manchester United ve Real Madrid gibi takımlar Pele’yi defalarca transfer etmeye çalıştı. Ancak Janio Quadros başkanlığındaki Brezilya hükümeti, onun yurtdışına gitmesini yasaklamak için “resmi ulusal hazine” ilan etti. Santos ise hem maddi kazanç sağlamak, hem de bu hazineyi dünyaya tanıtmak için tüm dünyada turlar düzenleyerek farklı takımlarla maç yaptı.

127: Pele’nin Santos formasıyla 1959 yılında attığı gol sayısı.

10 NUMARA EFSANESİ
Pele 10 numaralı formasıyla dünyanın her yerinde ölümsüzleşti. Ancak bu tamamen şans eseri bir durumdu. Brezilya, İsveç’teki 1958 Dünya Kupası için FIFA’ya kadro numaralarını göndermeyi unutunca forma numaraları rastgele seçildi. Kaleci Gilmar’a 3 numara, stoper Zozimo’ya 9 numaranın denk gelirken, turnuvaya yedek başlayan Pele, şans eseri futbolda en meşhur olduğu sayı olan 10 numarayı aldı ve bir daha bırakmadı.

EKÜRİSİ GARRINCHA
Pele ve Garrincha ikilisi, Brezilya Milli Takımı ile 6 Dünya Kupası’na katıldı. Copa America da dahil olmak üzere Arjantin ile defalarca karşılaşan ikili İngiltere, Fransa, Portekiz, Sovyetler Birliği, İspanya ve Batı Almanya gibi Avrupa’nın önde gelen ekiplerine karşı birlikte forma giydi. İnanılması güç ancak bu takımlara karşı bir kere bile yenilmediler.

SAVAŞ DURDURAN ADAM
1967-1970 yılları arasındaki Nijerya İç Savaşı sırasında yaklaşık 2 milyon insan hayatını kaybetti. Nijerya hükümeti ile ayrılıkçı Biafra yönetimi arasında 1969’da 48 saatlik bir ateşkes ilan edildi. Nedeni ise, Pele’li Santos’un Nijerya Milli Takımı ile 2-2 berabere kaldığı maçı izleyebilmekti. Nijerya kralının sürekli olarak alkışladığı Pele, maç sonunda Nijerya halkı tarafından ayakta uğurlandı.

MARACANA TARİHİNİN EN GÜZEL GOLÜ
1961 yılında Maracana Stadyumu’nda oynanan Fluminense maçında attığı gol tarih sayfalarındaki yerini alacaktı. Kendi ceza sahasında topla buluşan Pele, tüm sahayı rakiplerini çalımlayarak geçtikten sonra kaleciyi mağlup edip ağları havalandırırken, bu gol “Maracana tarihindeki en güzel gol’ olarak nitelendirildi.

Pele
“Belki de onlar İsa’nın adını bile ömründe hiç duymamış; ama Pele’yi kesinlikle tanıyorlar.”
NEW YORK’UN KRALI
1970’lerin başında insanlar New York’ta futbol denilen şeyden neredeyse habersizdi. Ancak New York Cosmos, 1975’te Pele’yi sansasyonel bir şekilde emeklilik kararından vazgeçirerek kadrosuna katınca futbolun popülaritesi arttı. Cosmos gezegendeki en çekici kulüp haline gelirken, Pele de iki boyunca forma giydiği New York’un kralı oldu.

“Kesinlikle herkes onun elini sıkmak, onunla bir fotoğraf çektirmek istiyordu. Pele ile bir partide olduğunu söylemek, herkes için onur nişanıydı.”

Muhammed Ali, Peter Frampton, Jagger, Elton John, Diane Keaton, Henry Kissinger, Robert Redford gibi isimleri tribünlerine çeken Cosmos, Franz Beckenbauer, Carlos Alberto ve Giorgio Chinaglia gibi dünya yıldızı futbolcuları da kadrosuna kattı.

MÜZİK MERAKI
Pele 80 yaşına girmeden dört gün önce, 2019 Grammy ödülü sahipleri Rodrigo ve Gabriela ile kaydettiği parça olan “Yaşlı Adamı Dinle” şarkısını yayınladı. Hayatı boyunca müziği seven ve 1960’ların başından beri yüzlerce parça besteleyen Pele, gittiği her yerde cebinde ses kaydedici taşımasıyla bilinir.

“Bir şarkı her an aklınıza gelebilir, hatta Dünya Kupası’nda bile.”

GEZEGENDEKİ EN ÜNLÜ KİŞİ
1970 yılında Pele, John Lennon, Papa Paul VI, Paul McCartney, Muhammed Ali, Paul Newman, Kraliçe Elizabeth II, Neil Armstrong, Elvis Presley, Clint Eastwood, Elizabeth Taylor, John Wayne ve Barbra Streisand gibi isimlerin üzerinde gezegenin en ünlü kişisi seçildi.

Birkaç yıl sonra düzenlenen bir ankete göre “Pele” markası dünyanın en büyük ikinci markası seçildi – petro ve gaz şirketlerinden, bankalardan, otomotiv üreticilerinden, havayolları şirketlerinden, telekomünikasyon devlerinden ve Coca-Cola dışındaki her şeyden daha ünlüydü.

Olimpiyat Oyunları’na hiç katılmamış olmasına rağmen 1999 yılında Uluslararası Olimpiyat Komitesi tarafından “Yüzyılın Sporcusu” ödülüne layık görülen dokuz sporcudan biriydi. Diğerleri arasında Carl Lewis, Mark Spitz ve Olimpiyat tarihinin en muzaffer üç sporcusu olan Nadia Comaneci, Steffi Graf ve Michael Jordan vardı.

Pele, 2000 yılında Laureus Yaşam Boyu Başarı Ödülü’nün ilk sahibi oldu.

Rekorları
Pele, Dünya Kupası tarihindeki en genç golcü, en genç hat-trick yapan oyuncu, finalde oynayan ve gol atan en genç futbolcu.
1958 Dünya Kupası’nda Brezilya’ya karşı forma giyen İsveçli Gunnar Gren, daha Pele doğmamışken milli takım forması giymişti. Dünya Kupası finalinde rakipler arasın hiçbir zaman 20 yıl gibi bir yaş farkı olmamıştır.
Vava, Pele, Paul Breitner ve Zinedine Zidane, iki Dünya Kupası finalinde gol atak tek oyuncular.
Pele’nin 1970 Meksika Dünya Kupası’nda yapığı 6 asist bir rekor. Bundan sonra sadece dört oyuncu 5 asist yapmayı başardı: 1974 Almanya’da Robert Gadocha, 1982 İspanya’da Pierre Littbarski, Meksika’da Diego Maradona ve 1994 ABD’de Thomas Hassler.

80. YAŞ GÜNÜNDE KARANTİNADA
1995’ten 1998’e kadar Brezilya’nın Spor Bakanı olarak görev yapan Pele, 2000’de Diego Maradona ile birlikte yüzyılın en iyi futbolcusu ödülünü paylaştı.

FIFA’nın ödülünde yönetim organının jürisi tarafından en çok oyu alırken, Maradona ise halk oylamasında birinci oldu. 1992’de Birleşmiş Milletler için iyi niyet elçisi seçilen Brezilyalı efsane, başarısız girişimlerin ardından 2004 yılında bu görevinden ayrıldı.

2012’de başarısız kalça ameliyatının ardından yürümekte zorlanan Pele, tekerlekli sandalye ve yürüteç kullanmak zorunda kaldı. Son yıllarda böbrek ve prostat tedavileri nedeniyle birçok kez hastaneye kaldırılan Pele, karantina dönemini ve 80. yaş gününü izole şekilde evinde geçiriyor.

Derleyen: Alican ÖZCAN  / SÖZCÜ
Anahtar Kelimeler

Yorum Gönder